PAHSSc, Nadir Hastalıklar Gününü Destekliyor
AKCİĞER NAKLİNİN TARİHÇESİ -2.26- GOHRBANDT VE WARNEKROS - RAHİM NAKLİ DENEMESİ - 2025.09.06
Akciğer Naklinin Tarihçesi -2.26- Gohrbandt ve Warnekros - Rahim Nakli Denemesi
1931 - Erwin Gohrbandt (1890-1965) - Kurt Warnekros (1882-1949)
Einar Magnus Andreas Wegener adıyla 1882 yılında Danimarka'da doğan Lili Ilse Elvenes (1882-1931), tarihin ilk cinsiyet uyum cerrahisi geçiren bireylerinden biri olma özelliğini taşır ve aynı zamanda uterus nakli konusunda da öncü bir figürdür. Sanat dünyasında Lili Elbe adıyla tanınan Wegener, hem yaşamı hem de sanatıyla cinsiyet kimliği ve kimlik dönüşümü üzerine derin izler bırakmıştır.
Kendisi gibi ressam ve illüstratör eşi Gerda Marie Fredrikke Wegener (1885–1940) ile evliliklerinde, kadın kimliğini benimsemeye başlayan Elbe'nin bu dönüşümü, ilişkilerine yeni ve karmaşık bir boyut getirdi. Gerda, Elbe'nin kadın kıyafetleriyle olduğu zamanlarda onu çevrelerine genellikle “Einar’ın kuzeni” olarak tanıtıyordu. Elbe, kadın kimliğini giderek daha açık ve kararlı biçimde benimsemeye başladıkça, cinsiyet kimliğiyle yaşadığı derin içsel çatışma ağırlaştı; bu süreç, onu intiharı düşünecek kadar sarsıcı bir ruhsal krize sürükledi.
1930 yılında cinsiyet geçiş ameliyatı için Almanya’ya gitmeye karar verdi. Ameliyatların ardından, Danimarka yasaları o dönemde iki kadın arasındaki evliliği tanımadığı için, çiftin evliliği Ekim 1930’da Kral 10. Christian (Christian Carl Frederik Albert Alexander Vilhelm; 1870-1947) tarafından resmen feshedildi. Lili, yasal olarak hem adını hem de cinsiyetini değiştirerek Lili Ilse Elvenes adına düzenlenmiş yeni bir pasaport aldı.
Cinsiyet Uyum Cerrahisi ve Uterus Nakli
1930’da Almanya’ya giden Elbe, cinsiyet uyum cerrahisi için Berlin’deki Hirschfeld Cinsel Bilim Enstitüsü’nde (Hirschfeld Institute for Sexual Science) seksolog Magnus Hirschfeld (1868-1935) tarafından psikolojik değerlendirmeye alındı. Ardından, iki yıl boyunca dört ameliyat geçirdi:
- İlk Ameliyat (Berlin, 1930): Cerrah Erwin Gohrbandt tarafından gerçekleştirilen bu operasyon, testislerin alınmasını içeriyordu.
- İkinci ve Üçüncü Ameliyatlar (Dresden, 1930-1931): Dresden Belediye Kadın Kliniği’nde Kurt Warnekros tarafından yapılan bu işlemler, yumurtalık implantasyonu, penis ve skrotumun alınmasını kapsıyordu. Bu süreçte Elbe’nin durumu, Danimarka ve Alman basınında büyük yankı uyandırdı.
- Dördüncü Ameliyat (Dresden, 1931): Warnekros’un gerçekleştirdiği bu deneysel cerrahi, tarihte belgelenmiş ilk uterus nakli ile vajinal kanal oluşturulmasını içeriyordu. Bu operasyon, Elbe'yi, Dora Rudolfine Richter (doğum adı Rudolf Josef Richter; 1892–1966)'a uygulanan ilk tam cinsiyet değiştirme ameliyatından kısa bir süre sonra vajinoplasti yapılan en erken trans kadınlardan biri haline getirdi. Nakilde kullanılan uterusun kadaverik bağışçıdan alındığı düşünülmektedir; zira o dönemde canlı donörden organ nakli teknolojisi mevcut değildi. II. Dünya Savaşı sırasında Dresden’e yönelik Müttefik bombardımanları nedeniyle bu sürece ilişkin tıbbi kayıtlar tamamen yok olmuştur.
Sonuç ve Ölüm
Normal bir kadın gibi yaşama, evlenme ve çocuk sahibi olma arzusuyla dolu olan Lili Elbe, 1931 yılında gebelik için rahim nakli yapılan ilk kişi olarak tarihe geçti. Ancak, bu cesur adımı trajik bir son izledi. O dönemde modern tıbbın sunduğu bağışıklık baskılayıcı ilaçlar henüz keşfedilmediği için, vücudu nakledilen organı hızla reddetti ve ciddi bir enfeksiyon gelişti. Ameliyattan yalnızca üç ay sonra, 13 Eylül 1931’de, gelişen komplikasyonlar nedeniyle hayatını kaybetti. Elbe'nin hem cesaret hem de acıyla dolu bu yaşam öyküsü, 2015 yılında "Danimarkalı kız (The Danish Girl)" adıyla beyaz perdeye uyarlanarak geniş kitlelere ulaştı.
Gelecek Konu: Akciğer Naklinin Tarihçesi -2.25.6- Bert - Otogreft Dışındaki Nakiller Neden Başarısız Oluyor?
KAYNAKÇA:
Yazan: Kamil Hamidullah / KASIM 2023
Önceki güncelleme:
Son güncelleme: Kamil Hamidullah / Eylül 2025
Önceki Konu: Akciğer Naklinin Tarihçesi -2.25.12- Loeb’ün Bağışıklık Bariyerini Aşma Çabası
#AkciğerNakli #PAHSSc #LungTransplant #OrganBağışı #OrganNakli #OrganDonation #immünoloji #LTx #ErwinGohrbandt #KurtWarnekros #AndreasWegener #LiliElbe #RahimNakli #DanimarkalıKız #TheDanishGirl #LGBT
